Cele Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals – SDGs) zostały zdefiniowane w Agendzie na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030, przyjętej we wrześniu 2015 r. przez państwa członkowskie ONZ. Realizacja 17 SDGs (i 169 powiązanych z nimi zadań) zakłada zapewnienie godnego życia, pokoju i rozwoju gospodarczego na świecie, przy racjonalnym wykorzystaniu zasobów naturalnych planety.
Śledzenie postępów w realizacji Agendy 2030 w skali świata umożliwia opracowany przez ONZ zestaw około 250 wskaźników globalnych do monitorowania 17 SDGs. Obecnie Polska statystyka publiczna zapewnia dane dla blisko 70% wskaźników SDG z listy ONZ (sdg.gov.pl).
Ze względu na szeroki zakres tematyczny SDGs, nie wszystkie mierniki SDG są możliwe do pozyskania z tradycyjnych źródeł danych (np. badań ankietowych, sprawozdawczości, spisów powszechnych, rejestrów). Aby uzupełnić luki informacyjne, konieczne jest poszukiwanie nowych źródeł danych dla wskaźników SDG. Główny Urząd Statystyczny prowadzi prace badawczo-rozwojowe w tym zakresie z zastosowaniem nietradycyjnych metod i nowych podejść metodologicznych.
Pierwsze eksperymentalne wskaźniki SDG, służące ocenie zrównoważonego rozwoju, GUS opracował w 2023 r. (opublikował w 2024 r.). Do ich obliczenia – w zależności od rodzaju wskaźnika – zintegrował różne źródła danych, takie jak teledetekcja satelitarna, dane geolokalizacyjne oraz informacje z otwartych baz. Wskaźniki te dotyczyły:
• dostępu do dróg na obszarach wiejskich (Cel 9. Innowacyjność, przemysł, infrastruktura),
• dogodnego dostępu do transportu publicznego (Cel 11. Zrównoważone miasta i społeczności),
• dostępu do otwartych przestrzeni publicznych (Cel 11. Zrównoważone miasta i społeczności),
• gospodarki gruntami miejskimi (Cel 11. Zrównoważone miasta i społeczności).
W 2024 r. GUS opracował (a w 2025 r. udostępnił) kolejne eksperymentalne mierniki SDG dotyczące różnorodności biologicznej (opracowane przy wykorzystaniu analiz geoprzestrzennych). Są nimi:
• odsetek terenów lądowych i wód powierzchniowych kluczowych dla różnorodności biologicznej objętych ochroną (Cel 15. Życie na lądzie),
• odsetek kluczowych obszarów różnorodności biologicznej w regionach górskich objętych ochroną (Cel 15. Życie na lądzie).
Prace nad udostępnieniem kolejnych wskaźników eksperymentalnych SDG są w toku.
Nowe narzędzie do udostępniania eksperymentalnych statystyk SDG powstaje w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na dane SDG, które wykracza poza tradycyjną ofertę informacyjną statystyki.
Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom odbiorców, strona dla eksperymentalnych statystyk SDG oferuje:
• nowatorskie wskaźniki SDG w nowych przekrojach,
• interaktywne wizualizacje w formie map i wykresów,
• interpretację, znaczenie i kontekst dla nowych miar,
• dane niezbędne do podejmowanie decyzji opartych na faktach.
Zasoby informacyjne i funkcjonalności narzędzia będą rozwijane – zapraszamy do śledzenia strony dla eksperymentalnych statystyk SDG.