Do Oficjalnej Pomocy Rozwojowej (ang. Official Development Assistance ODA)zaliczane są darowizny i pożyczki przekazywane przez instytucje rządowe lub organizacje międzynarodowe, mające na celu wsparcie rozwoju gospodarczego i dobrobytu w krajach rozwijających się. Pożyczki są uważane jako ODA wtedy, gdy zawierają element darowizny o wartości udzielanej pomocy przynajmniej:

• 45% dla krajów najsłabiej rozwiniętych i innych krajów o niskich dochodach (least developed countries and other low income countires LDCs & other LICs), wyliczony przy stopie dyskontowej 9%,
• 15% dla krajów o średnich i niskich dochodach (lower middle income countries LMICs), wyliczony przy stopie dyskontowej 7%,
• 10% dla krajów o średniowysokim dochodzie (upper middle income countries UMICs), wyliczony przy stopie dyskontowej 6%.

Do ODA zaliczana jest również pomoc techniczna, mająca na celu rozwój zasobów ludzkich, podniesienie kwalifikacji oraz możliwości technicznych i produkcyjnych krajów rozwijających się. Pomoc ta polega między innymi na przekazywaniu wiedzy i doświadczeń w postaci szkoleń, delegowania ekspertów, inicjowania badań i/lub pokrywania wynikających z tego kosztów.

Do ODA nie zalicza się dotacji przeznaczonych na wydatki wojskowe.

Warunkiem zaklasyfikowania współpracy jako Oficjalnej Pomocy Rozwojowej jest to, aby kraj partnerski, na rzecz którego udzielane jest wsparcie, znajdował się na liście Komitetu Pomocy Rozwojowej OECD (Development Assistance Committee).

W zależności od sposobu realizacji pomocy możemy wyróżnić :

• pomoc dwustronną podejmowana przez donatora bezpośrednio w kraju partnerskim bądź poprzez organizację międzynarodową w formie wpłaty celowej na rzecz kraju partnerskiego (earmarked contribution) lub w formie wpłaty na określony program/fundusz zarządzany przez organizację,
• pomoc wielostronną udzielana w formie wpłat do budżetów ogólnych organizacji międzynarodowych, których lista jest corocznie aktualizowana przez Sekretariat DAC OECD.

Oficjalna Pomoc Rozwojowa w Polsce świadczona jest na podstawie ustawy o współpracy rozwojowej z dnia 16 września 2011 r. (Dz.U. 2011 r., Nr 234, poz. 1386). Polska współpraca rozwojowa prowadzona jest w oparciu o Wieloletni Program Współpracy Rozwojowej opracowywany na okres minimum 4 lat. Ustawa definiuje współpracę rozwojową jako ogół działań podejmowanych przez organy administracji rządowej w celu udzielenia państwom rozwijającym się pomocy rozwojowej, pomocy humanitarnej oraz realizację działań edukacyjnych na rzecz podniesienia świadomości i zrozumienia problemów i współzależności globalnych.

Za zagadnienia związane z pomocą rozwojową w Polsce odpowiedzialne jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które opracowało Wieloletni program współpracy rozwojowej na lata 2016-2020", w oparciu o który polska współpraca rozwojowa koncentruje się na krajach Partnerstwa Wschodniego (Białoruś, Gruzja, Mołdawia, Ukraina) oraz Afryki, Azji i Bliskiego Wschodu (Etiopia, Kenia, Liban, Mjanma, Palestyna, Senegal, Tanzania, Ugandę).

Polska współpraca rozwojowa służy wzmocnieniu rządów prawa i wspieraniu reform decentralizacyjnych oraz zwalczaniu korupcji, a także przestrzeganiu praw człowieka i swobód obywatelskich. Wśród celów współpracy rozwojowej są: poprawa opieki zdrowotnej i dostępu do edukacji oraz wsparcie dla przedsiębiorczości i rolnictwa, a także ochrona środowiska naturalnego, w tym zapobieganie skutkom klęsk żywiołowych. Działania objęte programem finansowane są ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych, rezerwy celowej budżetu państwa przeznaczonej na współpracę rozwojową i funduszy innych resortów.

Aktualna metodologia DAC OECD zbierania danych na temat pomocy rozwojowej w formacie CRS (Creditor Reporting System) pozwala na oznaczanie sektora wsparcia i markera jedynie przy przepływach dwustronnych. Do wskaźnika nie będą zatem zaliczone wydatki w ramach pomocy wielostronnej w formie wpłat do budżetów ogólnych takich organizacji, jak np. UNEP (Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych), które również działają w obszarze klimatu.

Od 2018 r. wiodący wskaźnik ODA jest prezentowany w formie ekwiwalentu grantu, uwzględniającej jedynie element grantu pomnożony przez wartość danego przepływu. Nie obowiązuje przy tym podział na wydatkowanie ODA brutto i netto. Bez zmian pozostaje jednakże prezentacja zaangażowania ODA. Dodatkowo trwają prace nad włączeniem do ODA innych przepływów, np. kwot zmobilizowanych przez sektor publiczny z instrumentów sektora prywatnego. Aktualnie konstruowany jest alternatywny do ODA wskaźnik TOSSD (Total Oficial Support for Sustainable Development), który będzie mierzył środki przeznaczane na wdrożenie SDGs.