1. Czym jest zestaw wskaźników monitorujących cele globalne?
Zestaw wskaźników monitorujących cele globalne został opracowany przez Organizację Narodów Zjednoczonych i ma umożliwiać ocenę postępów w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals – SDGs) Agendy 2030. Dzięki jednolitemu zestawowi mierników możliwe jest nie tylko dokonanie porównań między poszczególnymi krajami i regionami, ale również prezentowanie zmian w skali całego świata.
2. Czym jest zestaw wskaźników monitorujących priorytety krajowe?
Zestaw wskaźników monitorujących priorytety krajowe został zbudowany w celu monitorowania priorytetów zrównoważonego rozwoju Polski, ustalonych na szczeblu ministerialnym i zdefiniowanych w Raporcie pn. „Realizacja Celów Zrównoważonego Rozwoju w Polsce. Raport 2018”. Jego podstawę stanowią mierniki monitorujące najważniejszy obecnie w Polsce dokument strategiczny – Strategię na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Zgodnie z założeniami Agendy 2030, kraje-sygnatariusze są zachęcane do ustalania własnych priorytetów zrównoważonego rozwoju, uwzględniających krajowe uwarunkowania oraz specyfikę i pomiaru ich wdrażania za pomocą własnych zestawów wskaźników.
3. Co oznaczają poszczególne statusy: Statystyki opublikowane, Statystyki w przygotowaniu oraz Analiza źródeł?
Statystyki opublikowane – to wskaźniki dostępne dla Polski.
Statystyki w przygotowaniu – to wskaźniki, dla których źródło danych zostało zidentyfikowane, a obecnie działania skupiają się na skompletowaniu odpowiednich danych i metadanych. Po zakończeniu prac zebrane informacje zostaną włączone do zasobów platformy.
Analiza źródeł – to wskaźniki, dla których proces poszukiwania źródła danych nie został jeszcze zakończony.
4. Dlaczego nie dla wszystkich wskaźników monitorujących cele globalne dostępne są dane dla Polski?
Zakres tematyczny wskaźników globalnych wykracza poza program badań statystycznych statystyki publicznej. Obecnie zasoby informacyjne polskiej statystyki publicznej pozwalają zapewnić dane dla ponad połowy mierników z listy ONZ. Ponadto w niektórych przypadkach statystyka publiczna rezygnuje z prezentowania danych dla wskaźników z listy ONZ. Dzieje się tak np. wtedy, gdy dany wskaźnik uznawany jest za nieadekwatny do monitorowania zrównoważonego rozwoju w kontekście Polski. Przykładem może być wskaźnik „Współczynnik umieralności z powodu braku bezpiecznego zaopatrzenia w wodę, urządzenia sanitarne i higieny”, odnoszący się do zjawiska niewystępującego w naszym kraju.
5. Czy wskaźniki, których obecnie nie ma w bazie, będą w niej prezentowane w przyszłości?
Statystyka publiczna dąży do tego, by zapewnione zostały dane dla wszystkich wskaźników z listy globalnej, które mają ustaloną metodologię i które są adekwatne w kontekście monitorowania sytuacji w Polsce. Prowadzona jest w tym zakresie współpraca z innymi instytucjami publicznymi. W przypadku, gdy odnalezione zostaje odpowiednie źródło danych, następuje naliczenie wartości wskaźnika i aktualizacja zasobów platformy (dany wskaźnik zostaje zaprezentowany ze statusem „Statystyki opublikowane”). Poszukiwanie źródeł danych trwa nadal dla około 30% mierników spoza statystyki publicznej. W celu uzupełnienia luk informacyjnych, Główny Urząd Statystyczny rozpoznaje możliwości wykorzystania do monitorowania SDGs efektów prac badawczych realizowanych w ramach statystyk eksperymentalnych, w tym analiz big data. Prowadzone są prace w zakresie zastosowania teledetekcji satelitarnej do wyliczania wskaźników SDG m.in. z zakresu zrównoważonej urbanizacji oraz dostępności przestrzeni publicznej i terenów zielonych.
6. Dlaczego mogą występować różnice między wartościami dla Polski dla wskaźników globalnych prezentowanymi na platformie i w bazie ONZ?
Dla większości wskaźników prezentowanych w globalnej bazie ONZ źródło danych stanowią statystyki krajowe. W przypadku niektórych mierników odpowiednie organizacje międzynarodowe tworzą dane szacunkowe lub też dokonują przeliczeń wartości wskaźników pozyskiwanych od poszczególnych krajów, tak by zapewnić ich porównywalność międzynarodową. Posługują się w tym celu własną metodologią. W sytuacji gdy w bazie globalnej prezentowane są wartości, na których organizacje międzynarodowe dokonały dodatkowych przeliczeń, możliwe jest występowanie różnic pomiędzy nimi a danymi publikowanymi na krajowej platformie SDG.
7. Dlaczego niektóre wskaźniki monitorujące cele globalne oznaczone są jako zastępcze?
Wskaźniki zastępcze (tzw. proxy indicators) są miernikami, które zaproponowano w sytuacji braku dostępności danych dla Polski dla oryginalnego wskaźnika z listy ONZ. Wskaźniki zastępcze odnoszą się do tego samego celu i zadania, co wskaźnik zasadniczy, i są tak dobierane, by były mu możliwie najbliższe pod względem zakresu znaczeniowego. Różnice mogą wynikać np. z faktu, że dany wskaźnik zastępczy nie obejmuje wszystkich składowych wskaźnika oryginalnego lub odnosi się do innego przedziału wiekowego. Prezentowanie wskaźników zastępczych przez poszczególne kraje w przypadku braku dostępności wskaźników oryginalnych jest podejściem zgodnym z zapisami dokumentu Agendy 2030. Informację o tym, jaki wskaźnik z oficjalnej listy ONZ został zastąpiony wskaźnikiem proxy, podano w metryce wskaźnika, w polu „Uwagi”.
8. Dlaczego niektóre wskaźniki monitorujące cele globalne przyjmują jedynie wartości 0 lub 1?
Taka sytuacja ma miejsce w przypadku, gdy wskaźnik z listy globalnej ma charakter niestatystyczny i określa np. stopień wdrożenia danej regulacji prawnej czy strategii lub rozpowszechnienie pewnego typu instytucji w skali całego świata. Na poziomie krajowym takie wskaźniki prezentowane są zero-jedynkowo. Przyjmują wartość 1, jeżeli określone zdarzenie wystąpiło (np. dany kraj wdrożył regulację prawną), a 0, jeżeli nie wystąpiło (dany kraj nie wdrożył regulacji prawnej).
9. Jakie typy wykresów są dostępne na platformie? Od czego zależy dobór wykresu dla wskaźnika?
Na platformie SDG dane w formie graficznej prezentowane są za pomocą wykresów liniowych oraz punktowych. W większości przypadków do wizualizacji wartości wskaźników wykorzystywane są wykresy linowe. Taka forma prezentacji jest wskazana, gdy przedstawiane są zmiany wartości w czasie. Dla niektórych wskaźników, z uwagi na uwarunkowania metodologiczne (np. gdy połączenie wartości dla poszczególnych lat byłoby błędne), zastosowano wykresy punktowe. Takie wykresy wykorzystano również w przypadku mierników, które pochodzą z badań prowadzonych co 2 lata lub rzadziej.